Friday 31 July 2009

Waar blijft de Nederlandse Daily Show?

In Amerika zou men niet zonder inhoudelijke politieke satire op televisie kunnen. Waarom wij in Nederland wel?

Met het afscheid van Koot en Bie stierf het genre uit; en hoewel het beleid in Den Haag al jaren schreeuwt om in zijn hemd gezet te worden komt niemand verder dan of de politiek de rug toe te keren of in wollige zinnen op hoge poten schande te spreken over het laatste stormpje in het bekende borrelglas.

Dit is niet alleen jammer - weinig beroepsgroepen leveren zoveel materiaal aan voor grappen - en begrijpelijk - interessante politici zijn in Nederland dun gezaaid - het is ook een ernstig gemis.

Ter vergelijking: the Daily Show en The Colbert Report zijn twee briljante politieke shows op Comedy Central. In beide programma's wordt zowel over Republikeinen als Democraten grappen gemaakt en politiek gedraaikont wordt keihard en bijzonder geestig afgestraft. Hierbij geldt dat wie de grappen wil kunnen volgen op de hoogte moet zijn van wat zich in het nieuws afspeelt. Zo dragen deze shows, die iedere avond miljoenen kijkers trekken, op geheel eigen wijze bij aan het overbruggen van de kloof tussen burgers en politiek.

Nederlanders daarentegen hebben zelden een leuke reden om te weten wat er in Den Haag speelt, met als gevolg dat politiek veel mensen een zorg zal zijn. En voor hen die beroepsmatig iets van het Haagse spektakel moeten vinden: zij uiten zich op ernstige toon in goed geformuleerde opiniestukken en praatshows.

En dat terwijl veel Haags gedoe helemaal niet serieus genomen moet worden. CDA-ers die wel of niet meedoen aan de Gay Pride; 10 jaar na de renovatie van het Museumplein verzint de gemeente Amsterdam dat intussen alweer gedateerde bankjes vervangen moetn worden; Balkenende die op bezoek bij Obama beloftes doet die rechtstreeks ingaan tegen het kabinetsbeleid; de kenniseconomie; Rouvoet met zijn gezinspolitiek en schaamhaar controle; overheidstips voor veilig internetten die op het moment van bekendmaking al achterhaald zijn.

Weloverwogen afkeurende reacties geven dit beleid, plannen en proefballonnen een legitimiteit die ze niet verdienen; anderzijds moeten ze niet genegeerd worden. Politici krijgen dan het idee dat er niemand op hen let en zij zullen nooit leren van hun fouten.

Amerikanen zitten bovenop de politiek. Niet alleen omdat daar hun toekomst deels wordt bepaald maar ook omdat er zo af en toe iets te lachen valt. Politici op hun beurt weten dat als ze iets doms doen dat ze `s avonds op Comedy Central voor gaas gaan.

De Nederlandse politiek en samenleving zou er met een eigen Daily Show enorm op vooruit gaan. Want politiek waar niemand om kan lachen die verzuurt.

Video: niet heel inhoudelijk maar daarom niet minder leuk. De broers Evan en Michael zetten met behulp van de autotune politieke discussies op muziek.



Thursday 30 July 2009

Zweedse meesters

De Washington Post besteedt niet iedere dag aandacht aan nieuwe museum collecties. Dus als ze het doen moet het de moeite waarde zijn. Waarom vraag ik me dan toch af of ik in the National Museum of American History of in IKEA ben.

Julia Child was s` werelds eerste televisiekok. In een tijd waarin de meeste programma's uit 'talking heads' bestonden gaf zij kookdemonstraties, die gepaard gingen met vallende eieren, onverwachte rookontwikkeling en zichtbare zweetdruppels als zij haar hoofd te ver in de oven had gestoken. Het publiek maalde er niets om: Child werd wereldberoemd en zelfs tot na haar dood in 2004 blijven haar programma's voorbij komen.

Hoewel ik haar wel eens op televisie zag wist ik niet wie ze was; ik kende haar als de dame die kokende chefs interviewt en daarbij opzichtig op het aanrecht leunt. Slecht ter been? Dronken? Allebei? Niets van dat al dat, zo leerde mijn museumbezoek mij vandaag. Child was 1.88 meter en moest dus een beetje zakken voor de camera. Thuis had ze daar geen last van: haar eigen keuken was op maat gemaakt. En liefhebbers kunnen die sinds deze week bekijken in the National Museum of American History.

De muur waar de potten en pannen aan hangen is open zodat bezoekers - naast de twee deuren - goed naar binnen kunnen kijken. Maar een blik door het sleutelgat zou ook hebben volstaan. Child's keuken is niet alleen een keuken, maar ziet er ook zo uit. Aanrecht, kastjes, kookboeken, messen, snijplanken, bakje met elastiekjes en muntjes, haakje voor haar schort en een kleedje op de tafel. Het is een keuken waar je al honderd keer geweest bent zonder dat je je daarvan bewust was.

Child's keuken is veelzeggend over Amerikaanse musea. Deze staan vol met gewone gebruiksvoorwerpen die van beroemde mensen zijn geweest. Soms werkt deze methode: de hoge hoed van president Lincoln, zijn handelsmerk; het bureau van president Kennedy, beroemd van een foto; een wandelstok van president Roosevelt. Vaak niet: de pet van Bob Hope; de telefoon van mediamagnaat Rupert Murdoch; Sylvester Stallone's bokshandschoenen.

En sinds deze week kunnen we daar dus de staafmixer, afwasmachine en de rest van de keuken van Julia Child aan toe voegen. Het is dat er mensen foto's maken anders zou ik zweren dat ik in IKEA ben.

Julia Child kookt - in een studio - een omelet:

Wednesday 29 July 2009

De diplomatieke kracht van bier

President Obama's oplossing voor een uit de hand gelopen ruzie en zijn inzicht in eigen fouten blijven een verademing in vergelijking met de stugge Bush jaren.

Het begon zo simpel: een vrouw in Massachusetts belt de politie omdat ze twee mannen de voordeur van haar buren ziet forceren. Binnen enkele minuten verschijnt een agent die de man die inmiddels binnen is ondervraagt. Deze vertelt dat hij zijn sleutels kwijt is en daarom de deur samen met de taxichauffeur moest openbreken. Als bewijs laat hij zijn ID met adres zien.

Desondanks wordt de man gearresteerd en onmiddelijk begint het staartje. De 'inbreker' is namelijk niemand minder dan Harvard professor Henry Louis Gates, één van Amerika's meest prominente academici, vriend van Obama en inderdaad de echte bewoner. Dat hij gearresteerd is wijt Gates - die zwart is - aan de racistische vooroordelen van de blanke politieagent; een witte professor zou dit nooit overkomen zijn.

De politieagent James Crowley wuift deze beschuldiging weg: hij deed wat hij moest doen en kreeg vervolgens een grote mond waar hij – net als iedere Amerikaan in uniform – niet van gediend is. Crowley zegt dat hij Gates waarschuwde maar dat die hem geen andere keuze liet; en dat Gates zwart is maakt niets uit – als hij groen geweest dan was hij ook in de boeien geslagen.

De zaak kreeg snel landelijke aandacht. Verhalen over agenten die minderheden zonder reden aanhouden, oppakken en soms neerschieten zijn maar al te bekend en kennelijk is Obama's Amerika nog niet post-raciaal verzuchtten sommigen. Anderen zagen in Gates' arrestatie geen ras-, maar klassejustitie. Een hardwerkende agent afbekken die je huis komt beschermen, want denkt die elitaire Harvard gast wel niet?

Gatesgate bereikte het wereldtoneel nadat Obama zich met de zaak bemoeide. Tijdens een persconferentie vorige week zei hij dat hij niet alle feiten kende en bevoordeeld is wegens zijn vriendschap met Gates, maar dat het overduidelijk was dat de politie “stupide” gehandeld had. Een storm van protest volgde: de president had zich hier nooit mee mogen bemoeien en zijn harde woorden waren voorbarig.

Dat zag Obama later ook; hij verscheen onaangekondigd tijdens een persconferentie om tekst en uitleg te geven en belde politieagent Crowley om zijn excuses te maken. Om de zaak helemaal te sussen nodigde hij Gates en Crowley uit om morgen in het Witte Huis – maar nog liever in de tuin – een biertje te komen drinken. Een betere oplossing is niet denkbaar: we hebben hier met twee mannetjes te maken wiens ego's waarschijnlijk de reden zijn dat de zaak uit de hand liep. En hoe is de vrede beter te herstellen dan met een bierje geserveerd door de president die naar eigen zeggen ook over “ a healthy ego” beschikt?

Dit was de eerste keer dat Obama opzichtig en publiekelijk in de fout ging. En zijn damage control technieken zijn nog steeds een verademing: Obama doorziet het probleem, neemt de verantwoordelijkheid op zich en haalt de angel uit de zaak. Vergelijk dat eens met Bush die geen antwoord op de vraag kon geven of hij iets aan zijn presidentsschap zou willen veranderen. En na acht jaar Christelijk blauwe knopen gedrag dat alcohol drinken gelijk stelde aan duivelsverering is het een geruststellende gedachte dat Amerika weer een president heeft die geen enkel diplomatieke middel schuwt.


George W. Bush voordat hij een Born Again geheelonthouder werd:

Tuesday 28 July 2009

Mag Barack buiten komen spelen?

Sepp Blatter, de president van de Wereldvoetbalbond FIFA, was de afgelopen dagen in Amerika. Officiëel om de vooruitgang van 'soccer' te bestuderen maar de echte reden bleek gister tijdens zijn bezoek aan het Witte Huis. Of president Obama volgend jaar naar het WK voetbal wil komen? Please?

Ooit zagen Amerikanen voetbal hetzelfde als algemene ziektekostenverzekering: een typisch Europees verschijnsel waar men vaag iets over gehoord had maar waarvan de details onbekend waren. Maar tijden veranderen; en terwijl het land went aan het idee dat Obamacare niet gelijk staat aan de totale vernietiging van 'The American Way of Life' zit ook 'soccer' in de lift. Het Amerikaanse team behaalde vorige maand ten koste van Europees Kampioen Spanje voor het eerst de finale van een officiëel FIFA toernooi; en dat ze in die wedstrijd om de Confederations Cup bijna van Brazilië wonnen was een enorme opsteker voor het Amerikaanse voetbal.

Ook het clubvoetbal wint aan populariteit en voor een land zonder eigen grote namen of traditie doen de Yanks dat best aardig. Ieder weekend zijn er live wedstrijden op televisie en stadions door het hele land zitten vol. Het is natuurlijk niets vergeleken bij Europa, maar u moet bedenken dat het land vóór 1994 - het jaar dat het WK in Amerika werd georganiseerd - de spelregels nauwelijks kende.

Toch gaat het tempo waarin Amerika voetbal omarmt sommigen niet snel genoeg. En dat is, om met de woorden van een kenner te spreken, net zo logisch als toeval. Aan de ene kant een sportgek land met 300 miljoen inwoners, aan de andere kant het meest populaire spelletje op aarde. Oftewel hoe eerder die twee aan elkaar te koppelen zijn hoe sneller de FIFA kassa nog harder kan gaan rinkelen. "En wie kan dat beter doen dan Obama," moet men bij de FIFA hebben gedacht. Populair, sportief en zwart is hij de perfecte ambassadeur voor het WK volgend jaar in Zuid-Afrika. Of Obama daadwerkelijk komt liet hij na de bespreking met Blatter in het midden maar hij gaat het proberen.

Blatter kan daar voorlopig mee leven. Hij heeft namelijk nog wat onderhandelingsmateriaal achter de hand. De Zwitser is ook lid van het IOC en Obama zou graag de Olympische Spelen in 2016 naar zijn thuisstad Chicago halen. En de FIFA president wil best een goed woordje voor zijn Amerikaanse collega doen als die op zijn beurt bereid is de details volgend jaar in een skybox in Johannesburg te bespreken.

Blatter begaat een Schwalbe op zichzelf

Monday 27 July 2009

Martelprofessor ondervraagd

Voordat John Yoo, de professor in onderstaande video, aan de slag ging bij de universiteit van Californië werkte hij als juridisch adviseur voor de Bush regering. Daar schreef hij onder andere de zogenaamde Martel Memo's. Tijd om eens een grap met hem uit te halen.

Aan de hand van Yoo zocht, vond en overschreed Amerika na 9/11 de grenzen van de wet. Het was Yoo die oordeelde dat het afluisteren van Amerikanen zonder toestemming en zonder reden binnen de wet viel; het was Yoo die stelde dat 'de harde ondervragingstechnieken' geen martelingpraktijken waren; en het is Yoo die iedere vorm van kritiek op zijn juridisch advies aan voormalig vice-president Dick Cheney afdoet als "absurd."

Wie niet horen wil, moet maar voelen dachten de makers van het Australische programma 'The Chaser’s War on Everything.' En in een outfit die we kennen van de beruchte foto's uit de Iraakse Abu Ghraib gevangenis draait een komiek tijdens Yoo`s collega de rollen om en stelt de martelprofessor een paar indringende vragen.

Wednesday 22 July 2009

Onderkin is welkome afleiding

President Obama gaf vanavond een prime time persconferentie over zijn plannen voor de invoering van een algemene ziektekostenverzekering. Een belangrijk onderwerp – maar voor velen een complexe ver-van-het-bed-show. Gelukkig is er voldoende onbelangrijke afleiding.

Zo wees Obama vorige week Regina Benjamin aan als de nieuwe 'Surgeon General.' Dit houdt in dat ze baas wordt van de 6000 medewerkers van het Commissioned Corps of the U.S. Public Health Service; en als de 'chief health educator' zal ze Amerikanen informeren over gezonde leven en het voorkomen van ziektes. Benjamin staat te boek als een slim persoon, een ervaren dokter en 'a real go-getter.'

Toch vragen sommigen zich af of zij de juiste persoon is: Benjamin is namelijk ook te dik. En in deze tijd waarin overgewicht dodelijke ziekte Nummer Eén is en de helft van Amerika's volwassenen en een derde van alle kinderen te zwaar is geeft dat een verkeerd signaal. Immers, de verwachte reactie op een te dik persoon die mensen vertelt dat ze moeten afvallen, “Says who, fattie!”

Anderzijds verwachten haar supporters, juist omdat ze wat extra kilo's heeft, dat ze zich goed zal kunnen inleven in haar publiek als ze vertelt over de gevaren van overgewicht. Men wijst hierbij op presentatrice Oprah Winfrey die ook regelmatig ten overstaan van de hele wereld over haar strijd tegen de kilo's praat. Zoveel aandacht zal Benjamin nooit krijgen maar de strategie kan werken.

Voor beide kanten zijn argumenten aan te dragen maar dat is niet het belangrijkste van deze discussie. Ook het feit dat men maar wat gist naar haar echte gewicht -- gevaarlijk of een paar gezellige zwembandjes? -- en de herkomst – driemaals daags Maccen of haar genen? -- doet niet echt ter zake. Dat zijn details.

Het opmerkelijke aan deze zaak is men het grotere geheel negeert. Al 30 jaar wordt geconstateerd dat Amerika dichtslibt en de enige reactie is dat vliegtuigstoelen, WC's en doodskisten worden aangepast. Andere ongezonde gewoonten zijn met veel bombarie en politieke eensgezindheid aangepakt: drugsgebruikers worden opgesloten, rokers staan buiten en drinken mag pas van 21 jaar en gebeurt binnen achter gesloten deuren – het enige dat iedereen altijd en overal mag, kan en doet is eten. Zelfs wie overduidelijk genoeg heeft gehad blijft welkom.

Gaat Benjamin hierin verandering brengen? Wellicht, maar waarschijnlijk niet. Gelukkig heeft haar onderkin de aandacht even kunnen afleiden van de echte problematiek.

Ministerie van Financiën zoekt hofnar

De medewerkers van het Bureau of Public Debt hebben dankzij de crisis een lastige tijd achter de rug en dat het begrotingstekort tot ongekende hoogte opliep wordt ook hen zwaar aangerekend. Voorlopig blijft de economische barometer zwaar weer aangeven dus hoog tijd om hen eens op te vrolijken.

Mocht u het even kwijt zijn: het Bureau of the Public Debt (BPD) -- naar eigen zeggen "een kleine organisatie binnen het Ministerie van Financiën" - leent het geld dat nodig is om de federale overheid te laten draaien en houdt toezicht op de schulden. Door de crisis, het $800 miljard kostende stimuleringsplan en president Obama's ambitieuze agenda draait het BPD de laatste maanden overuren.

Niet iedereen waardeert hun inzet en lange werkweken. Fiscaal conservatieven vinden dat Uncle Sam de hand op de knip moet houden nu het begrotingstekort voor dit jaar meer dan $1.1 biljoen bedraagt. In felle bewoordingen vallen zij Obama's uitgavepatroon aan en het BPD gaat daarbij niet vrijuit.

Deze combinatie - hard werk en weinig waardering - is dodelijk weet ook de top van het BPD. En zeker in deze tijden heeft niemand iets aan hangende kopjes. Op zoek naar een oplossing om hun medewerkers op te vrolijken plaatste men deze vacature, "Gezocht: m/v die 'Humor in the Workplace' programma's kan verzorgen. Gedurende twee bijeenkomsten van drie uur bespreekt de kandidaat de rol van humor op de werkvloer en het belang van lachen om stress te voorkomen. Ook moet hij/ zij 'on the spot' cartoons kunnen maken over BPD-gerelateerde onderwerpen." Na de afloop van de sessies moeten BPDers humor met hun werk kunnen combineren, begrijpen waarom lachen goed is en weten hoe ze burn-outs voorkomen.

Zover is het niet gekomen. Nadat de vacature bekend was geworden werd er moord en brand geschreeuwd. "In deze tijden geld uitgeven aan een hofnar, het is een schande." De BPD top besloot daarop dat "het programma geen nuttige besteding van belastinggeld zou zijn" en trok de vacature in.

Helaas. Ik had u graag willen vertellen hoe de zoektocht was afgelopen; nog liever had ik verslag van een sessie gedaan. Ik was erg benieuwd naar de cartoon die de humorexpert zou maken over de voorspelling dat de invoering van een algemene ziektekostenverzekering in het komende decennium $10 biljoen gaat kosten.

Monday 20 July 2009

NBC zoekt terroristen

De Rijdende Rechter, Opsporing Verzocht en zelfs Peter R. de Vries' programma's hebben één ding gemeen: het maakt niet uit of de verdachten vrijuit gaan of niet. Dat probleem heeft NBC's nieuwe programma “The Wanted” niet – maar dat maakt nog geen leuke televisie.

De opzet van “The Wanted” is bekend: verborgen camera's, groen/witte nachtopnames en schokkerige hand held shots. Interviews met de vaste krachten, afgewisseld met beelden van de persoon van de week. Tijd, plaats en andere informatie komt met typemachine geluiden het beeld binnen. Je vraagt je bijna af waarom NBC denkt dat iemand dit programma wil zien.

Totdat je het nieuwe en onverwachte aspect van de show hoort: 'the wanted' zijn terroristen en de mensen die jacht op hen maken voormalig Green Beret Roger Carstens, voormalige Navy SEAL Scott Tyler en onderzoeksjournalist Adam Ciralsky.

Vanavond is de première en deze uitzending draait om Mullah Krekar, oprichter van terreurorganisatie Ansar al-Islam en, volgens een persbericht van NBC, “an Islamic Nazi.” Dat al jaren bekend is dat hij in Oslo woont – met zijn naam op de brievenbus - maakt voor de spanningsboog niets uit, aldus één van de producenten van de show. Alle personen die in “The Wanted” behandeld worden staan rood gemarkeerd op de website van Interpol. Dat is niet hetzelfde als een internationaal arrestatiebevel, maar “houdt in dat ze ergens gezocht worden en dat Interpol moet helpen bij hun uitlevering.” Maar dat is makkelijk gezegd – eerst moet iemand hen willen arresteren.

En halverwege “The Wanted” blijkt dat het manco van de show. Als de man echt verdacht was had men hem allang opgepakt; dat hij vrij rond loopt is geen gebrek aan detectivewerk, maar het gevolg van complexe bureaucratie en internationaal recht. En dat is via televisie lastig over te brengen. De presentatoren doen wel hun best om alles extra spannend te maken, maar die methode valt dood als ze hem ook gebruiken tijdens het huren van een auto.

Na afloop van de show volgde een update: de Noorse premier heeft beloofd dat de terrorist uitgeleverd kan worden aan Irak – het land waar hij gezocht wordt. De makers van “The Wanted” zullen dit ongetwijfeld als een compliment zien; maar of deze mix van reality, entertainment en internationale rechtsgang ook kijkers gaat opleveren is zeer de vraag.

De trailer van "The Wanted"

Tuesday 14 July 2009

De buit is binnen maar tegen welke prijs?

Premier Balkenende kan tevreden zijn over zijn bezoek aan het Witte Huis. President Obama nodigde hem persoonlijk uit om deel te nemen aan de G20-top in september in Pittsburgh. Aan deze eer hangt echter een redelijk prijskaart.

Wie Balkenende's bezoeken aan Bush nog kan herinneren hield gister zijn hart vast. De premier was toen zichtbaar onder de indruk van zijn gastheer en leek meer op een schooljongen die zich bij de rector moest melden dan de leider van één van Amerika's oudste en trouwste bondgenoten.

Inmiddels is Balkenende een ervaren rot op het internationale toneel. En dat die ervaring wat waard is blijkt uit Obama's uitnodiging voor de G20-top. Nederland is officieel geen lid van deze club van de belangrijkste economieën ter wereld maar slaagde er – net als bij de laatste twee bijeenkomsten - opnieuw in om van de partij te mogen zijn.

Zoals dat echter gaat in politieke kringen: voor wat hoort wat. En met dat deel van de deal zou Balkenende het thuis nog wel eens lastig kunnen krijgen. Behalve de crisis stonden ook Afghanistan en Guantánamo Bay, de Amerikaanse gevangenis op Cuba, op de agenda. Voor Obama is Afghanistan het belangrijkste toneel in de strijd tegen het terrorisme; en hij zou graag zien dat andere landen een grotere verantwoordelijkheid nemen. Maar Nederland wil de bijdrage aan de missie volgend jaar te beëindigen.

Ook bij het sluiten van Guantánamo Bay kan Amerika buitenlandse hulp goed gebruiken: een aantal gevangenen mag weg maar kan niet naar huis omdat het daar niet veilig is en Amerika komen ze vanwege strikte anti-terreurwetten niet in. Een aantal Europese landen is bereid ex-gedetineerden op te nemen maar Nederland blijft halsstarrig weigeren.

Tot gister. Mocht Obama in de problemen komen om zijn belofte in te lossen om Guantánamo Bay voor 20 januari 2010 te sluiten, “dan zal Nederland het overnemen van gevangenen nog eens bezien,” aldus de premier. En hoewel hij voet bij stuk hield om alle Nederlandse troepen volgend jaar uit Afghanistan terug te trekken betekent dat volgens Balkenende niet “dat Nederland het Afghaanse volk de rug zal toekeren.”

Wat deze uitspraken in de praktijk inhouden zal Balkenende bij thuiskomst mogen uitleggen want beide onderwerpen liggen gevoelig in Den Haag. Oftewel, voordat hij zijn koffer kan pakken om naar Pittsburgh te reizen staat hem nog lastige zomer te wachten.

Uit den ouden doosch:

Monday 13 July 2009

Aangeprezen vanuit het graf

Na het overlijden van Nico Haak wisten de producenten van de Bioregulator – een armband met 'heilzame' werking – niet hoe snel ze de reclames met de zanger moesten verwijderen. Met name de payoff onder Haak's lachende gezicht “Ik doe hem nooit meer af” vond men ongepast. Dat het ook anders kan bewijst het marketingbedrijf Media Enterprises.

Billy Mays verscheen regelmatig op de Amerikaanse televisie. Als een moderne Amazing Discoveries Mike prees hij in commercials van twee minuten spullen uit de Mighty productlijn aan. Dat je van mijlen ver kon zien dat deze spullen thuis alleen maar konden tegenvallen deed aan Mays' enthousiasme niets af.

Probleemloos herstelde hij gesprongen leidingen met wat Mighty Putti, repareerde hij parachutes met Mighty Tape – die hij daarna zelf testte – en liet hij onder water zien hoe je met Mighty Mendit een kapotte duikuitrusting kon verhelpen. En hij was daar nog jaren mee doorgegaan als de All Mighty hem eind vorige maand niet tot zich geroepen had.

Media Enterprises, het bedrijf dat Mays inhuurde voor de infomercials, werd door zijn plotse dood met een dilemma geconfronteerd. Uit respect voor de overledene al zijn commercials schrappen? Of Mays – die een redelijke cultstatus had opgebouwd – aanhouden als spokesperson?

Na langdurig beraad werd besloten Mays gedurende de week na zijn dood niet op televisie te laten zien. Inmiddels is hij weer terug en klinkt op de meest onmogelijke tijden zijn karakteristieke openingszin “Hi, Billy Mays here.” De eerste keren was het vreemd om een dood iemand zo blij over zulke flutspullen te horen praten, maar nu valt het nauwelijks meer op. Sterker nog, het feit dat hij er niet meer is maakt de Mighty lijn infomercials geloofwaardiger. Noem het het Jackson effect: zijn plastische chirurgie, rechtzaken en excentrieke leefstijl zijn hem ook vergeven en in plaats daarvan overheersen de berichten over zijn muzikale genialiteit.

Het gaat te ver om beide heren op hetzelfde voetstuk te plaatsen – opmerkelijk detail: ze waren allebei 50 en overleden op dezelfde dag – maar ook Mays deed waar hij goed in was. En hij had zich geen mooier eerbetoon kunnen voorstellen dan dat hij daar vanuit het hiernamaals mee door mag gaan.

Sunday 12 July 2009

Californië verruilt dollars voor IOU's

Wie de film 'Dumb& Dumber' heeft gezien weet dat "IOU's are as good as money." Althans dat probeert Jim Carrey's karakter Floyd een woedende crimineel wijs te maken die in plaats van geld slechts wat papiertjes en bonnetjes in een koffer aantreft. Inmiddels hanteert een andere Hollywoodster - gouverneur Arnold Schwarzenegger - dezelfde strategie. Op naar de volgende crisis?

Bij het aanbreken van het nieuwe fiscale jaar op 1 juli bleek dat de Amerikaanse staat Californië maar liefst $26.3 miljard tekort kwam. En omdat de vaste lasten - ambtenarensalarissen, uitkeringen en openbare aanbestedingen - doorlopen moest er snel een oplossing worden gevonden. Entrée de IOU.

Voor de staat zijn deze schuldbekentenissen een gouden greep. Betalingsverplichtingen worden - op papier - nagekomen en ondertussen wordt tijd gewonnen om ergens een paar miljard vandaan te halen om de boeken op orde te krijgen. Inmiddels zijn er al 90.000 IOU's ter waarde van zo'n $350 miljoen in omloop en de verwachting is dat de teller voor het einde van de maand op $2.5 miljard staat.

Niet iedereen is even blij met deze constructie. Zo kondigden Wells Fargo, JPMorgan Chase en Bank of America afgelopen vrijdag aan dat zij niet langer IOU's in cash zullen omzetten; Citibank doet vanaf volgende week vrijdag niet meer mee. Het zou namelijk niet de eerste keer zijn dat zij de klappen van het Californische wanbeleid mogen opvangen. In 1992 - toen het land ook door economisch harde tijden ging - nam de staat voor het eerst zijn toevlucht tot IOU's. En ook toen beloofde men plechtig dat het om "een kortlopende maatregel ging," aldus een Bank of America woordvoerder.

"Maar hoe langer we de IOU's accepteerden hoe langer het duurde voordat de kwestie was opgelost. Wij willen nu voorkomen dat onze hulpvaardigheid de zaak onnodig rekt." In een verklaring sloot Wells Fargo zich aan bij deze woorden, "Californië moet, net als ieder huishouden en ieder bedrijf, met geld leren omgaan. Banken zijn niet de oplossing voor Californië's financiële problemen."

Amerika zou Amerika niet zijn als anderen hier kansen zien. De IOU's zijn geldig tot 2 oktober, tenzij de staat eerder uit de budget problematiek is. Gezien het enorme gat en de nog steeds onzekere tijden betekent die belofte niet zoveel. Grote kans dat iedereen dus zo snel mogelijk van zijn IOU's afwil -- Californië is tenslotte niet de enige met betalingsproblemen. Daarnaast leveren de IOU's 3.75 procent rente op en mogen ze van de U.S. Securities and Exchange Commission doorverkocht worden .

Zo is er inmiddels op de website Craigslist een levendige handel gaande. IOU's zijn minder waard dan de echte dollars maar wie goed zoekt kan een mooie deal vinden. Via ioumarket.com kunnen tegen betaling advertenties geplaatst worden om van IOU's af te komen. En de New Yorkse investeringsmaatschappij SecondMarkets loopt ook met plannen rond om zich met deze ontluikende markt te bemoeien.

Enerzijds worden deze handelaren alle goeds toegewenst. Geld verdienen in economisch lastig tijden daar zijn ballen en hersens voor nodig. Anderzijds is het te hopen dat deze business kleinschalig blijft.

Als het echt lucratief wordt en andere staten Californië's voorbeeld volgen - wat niet ondenkbaar is gezien hun begrotingstekorten - zullen ook mensen zonder verstand van zaken zich op de IOU markt storten met het idee snel en makkelijk geld te verdienen. En is dat niet de reden dat de crisis die de IOU's nodig maakte in de eerste plaats begonnen is?

Thursday 9 July 2009

Slaapverwekkende zaak

Dat Edward Trujillo's veroordeling wegens wapenbezit ongegrond is verklaard dankt hij aan zijn advocaat. Niet vanwege diens indrukwekkende pleidooi of argumenten, maar omdat strafadvocaat Michael Harrison's onorthodoxe gedrag zijn cliënt “any meaningful representation” ontnam, aldus de rechter. En dat is in strijd met de New Yorkse wetgeving.

Zo viel Harrison regelmatig in slaap, bladerde hij tijdens getuigenverhoren in tijdschriften en gaf hij een “bizar” openingspleidooi waar de rechtszaal hard om moest lachen. Zo niet de verdachte; hij nam een nieuwe advocaat in de arm die pleitte dat de zaak over moest. De rechter gaf hem gelijk en had bovendien een fikse waarschuwing voor Harrison die de “the integrity of the judicial process” in gevaar zou hebben gebracht.

Harrison reageert laconiek op de zaak. Zelf is hij van mening dat zijn opening juist “very logical and precise” was. Dat iedereen in lachen uitbarstte ziet hij niet als een probleem, “Laughter's very good when you're looking at many years in prison.” En zelfs het verwijt dat hij sliep lijkt hem niet te deren. “That sounds very relaxing.”

Monday 6 July 2009

Politieke zendtijd of blockbuster?

Het verschil tussen een reclame en een speelfilm is over het algemeen makkelijk te zien. Maar bij het benoemen van de categorie waarin “Hillary: The Movie” valt moet het Amerikaanse Hooggerechtshof uitkomst bieden.

De film is gewijd aan Hillary Clinton en uitgebracht in de periode dat zij met Barack Obama in felle strijd verwikkeld was over de Democratische nominatie. En de inhoud is op zijn zachts 'anti-Hillary' te noemen. Conservatieve commentatoren en Republikeinse kopstukken vertellen gedurende 90 minuten waarom zij volledig ongeschikt is om Amerika's volgende president te worden.

De zaak kwam aan het het rollen toen Citizens United, de conservatieve organisatie achter de film, zendtijd voor trailers wilde inkopen. De zender wilde daar geen gehoor aan geven omdat “Hillary” in hun ogen geen film is maar een politieke reclame van anderhalf uur. En die mogen alleen worden uitgezonden worden als het einde van de reclame de geldschieters vermeldt. Citizens United stapte daarop naar de rechter: de film is een artistieke uiting en valt onder de vrijheid van meningsuiting. Dat de timing en inhoud het politieke proces kunnen beïnvloeden doet daar naar hun mening niets aan af.

Aan de negen leden van het Hooggerechtshof nu de lastige taak deze zaak tot een goed einde te brengen. Enerzijds is het onwenselijk dat mensen niet langer politiek getinte films kunnen financieren zonder voor hun politieke voorkeur uit te komen. Anderzijds als in campagnetijd alles gezegd kan worden zonder dat het publiek weet waar de boodschap vandaan komt zet dat de deur open voor de meest lage en anonieme beschuldigingen – een strategie die men in de Amerikaanse politiek al jaren probeert te beteugelen.

De uitspraak over “Hillary: The Movie” wordt in september verwacht.

Thursday 2 July 2009

Feestje kost advocaat baan

Advocaat Larry Wilder zal de avond doorzakken op 17 juni niet snel vergeten. Niet allleen omdat hij die ochtend slapend in een vuilnisbak werd aangetroffen; het kostte hem zijn baan bij de gemeenteraad van Jefferson City in de Amerikaanse staat Indiana.

Nog voldoende bij zinnen om te beseffen dat hij niet moest rijden bleek de afstand van zijn taxi naar zijn voordeur te ver. En daar werd Wilder, na een telefoontje van zijn buurvrouw, door de politie aangehouden. Nog voordat het gemeenstebestuur zich over eventuele sancties had kunnen beraden besloot Wilder op te stappen. Hij had weliswaar niets strafbaars gedaan, zei hij, maar “it's a private matter made public because I am a public person.”

De zaak krijgt ongetwijfeld nog een staartje. Eén van de agenten nam een foto van de slapende Wilder die sindsdien op Internet een eigen leven is gaan leiden. Hoewel hij daarmee geen regels overtrad – Wilder lag op de openbare weg – zal de hoofdofficier hem ter verantwoording roepen. “I would prefer my officers not take private pictures of police activities.”

Wednesday 1 July 2009

Weg met advocaten

De Foundation for Fair Civil Justice organiseert jaarlijks de 'Wacky Warning Label Contest' waarbij het goud dit jaar ging naar de waarschuwing op de 'Off-Road Commode,' een mobiele WC die bevestigd kan worden aan een trekhaak. “Not for use on moving vehicles.”

Volgens de organisator is de wedstrijd niet alleen voor de lol maar ook bedoeld om de uit de hand gelopen Amerikaanse claimcultuur aan de kaak te stellen. Die zou zo verstikkend werken dat bedrijven uit angst voor rechtszaken afzien van innovatie.

Philip Howard gaat in zijn boek “Life Without Lawyers; Liberating Americans from Too Much Law” een stap verder. Amerika's drang naar regulatie om zo ieder denkbaar risico te vermijden bedreigt de toekomst van het land, aldus de voormalige advocaat. “Legal shackles frustrate teachers, doctors, and managers. Modern law is a main cause of the decline of our social order. Schools and hospitals are falling apart because people within them no longer feel free to make decisions to make them work.”

En met zijn voorbeelden schetst Howard een maatschappij die inderdaad losgeslagen lijkt te zijn. Zo is er de zaak van een vijf-jarig meisje die op school met pennen en schriften begint te gooien; en omdat niemand haar fysiek durft aan te pakken – bang om voor ' child molestation' te worden aangeklaagd – moet de politie er aan te pas komen om haar, geboeid en wel, af te voeren. En wat te denken van een rechter in Washington, D.C. die een stomerij voor $54 miljoen aanklaagde omdat ze zijn broek waren kwijtgeraakt.

De drijvende kracht achter deze ontwikkeling is volgens Howard de burgerrechtenbeweging uit de jaren `60. Maakte die in eerste instantie een eind aan Amerika's apartheidssysteem, uiteindelijk leidde zij tot “a new idea of freedom – where the focus is on the rights of whoever might disagree with a decision.”

Juryrechtspraak, steeds hoger oplopende schadevergoedingen, de neiging van rechters om gedupeerden gelijk te geven en een ten opzichte van 1970 verdubbeld aantal advocaten hebben inmiddels een klimaat gecreeërd waarin geen ruimte is voor eigen verantwoordelijkheid, innovatie of creativiteit. “Americans increasingly go through the day looking over their shoulder instead of where they want to go.”

Howard's oplossingen zijn minder vergaand dan de titel van het boek doet vermoeden. Zo zouden rechters de macht van de jury moeten indammen met “boundaries of reasonableness as a matter of law.” Ook zouden zij zich actiever moeten opstellen om te voorkomen dat absurde zaken - $54 miljoen voor een broek - eindeloos voortduren. Speciale rechtbanken voor medische missers dienen de verjuridisering van de operatiekamer te stoppen.

(Een onderwerp dat hij buiten beschouwing laat maar zeker onderdeel van de oplossing moet zijn, zijn de steeds verder oplopende kosten van rechtelijke verkiezingscampagnes; zo buigt het Amerikaanse Hooggerechtshof zich momenteel over een zaak waarbij een rechter zijn grootste donor vrijsprak. Zonder deze ontwikkeling te benoemen is iedere hervorming bij voorbaat gedoemd te mislukken.)

Hoewel Howard's voorstellen redelijk voor de hand liggen en deels al gangbaar zijn snijdt hij wel degelijk een actueel probleem aan dat bovendien verder gaat dan Amerika. De neiging om het dagelijks leven met meer en meer regelgeving te sturen is een een trend die ieder ontwikkeld land merkt. Ook in Nederland zijn verhalen over leraren en doktoren die overmand door bureaucratie nauwelijks meer aan werk toekomen maar al te bekend.

Anderzijds zijn de verschillen te groot om te stellen dat 'Amerikaanse toestanden' op de loer liggen. Hier kunnen gedupeerden een beroep doen op uitgebreide sociale vangnetten; wettelijk vastgelegde discriminatie heeft sind de Tweede Wereldoorlog niet meer bestaan; en de strijd voor de uitbreiding van individuele rechten werd minder hard gevoerd dan in Amerika.

Ook is het publieke vertrouwen in het Nederlandse rechtssysteem groter. Dat slechts 16 procent van Amerika fiducie zegt te hebben in het juridische apparaat is mede het gevolg van “a calculated 'scare campaign' by corporations,” waar advocaten met reclameslogans als “Get the Cash That You Deserve. Over $100 Million Recovered for Our Clients,” en “No It`s Not A Lottery. It`s Justice” zelf ook aan bijdragen, aldus Howard.

Hoewel hij zowel in zijn titel als in de inhoud van zijn boek af en toe lichtelijk overdrijft maakt Howard een aantal terechte opmerkingen. “Life Without Lawyers” kan zo ook de Nederlandse lezer die met steeds verdergaande regelgeving geconfronteerd wordt aan het denken zetten.